"Cha mẹ sinh con, trời sinh tính" - đó thường là câu mà mọi người vẫn dùng để nói về tính cách, sở thích khác nhau một trời một vực của anh em trong gia đình. Show Nhưng ít ai có thể ngờ rằng, thứ bậc anh em trong gia đình còn ảnh hưởng khá nhiều đến tính cách mỗi người. Rất nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm lý giải bí ẩn này. Vào cuối năm 1920, bác sĩ, chuyên gia tâm thần học, người sáng lập trường phái tâm lý học cá nhân Alfred Adler cùng đồng nghiệp Sigmund Freud đã đưa ra quan điểm, thứ tự được sinh ra (dù là con đầu, giữa, con út hoặc con một) của một người đóng vai trò lớn trong việc xác định tính cách của họ. Cụ thể, nếu bạn là... Con cảNếu bạn được sinh ra đầu tiên trong gia đình, bạn hẳn sẽ có xu hướng bảo thủ nhưng hoàn toàn là người vui vẻ, thành đạt đáng tin cậy, nguyên tắc, chu đáo, có tham vọng lớn và là nhà lãnh đạo tài ba tương lai. Theo Adler, sở dĩ con cả có tính cách như vậy là bởi họ thường được cha mẹ đặt nhiều kì vọng cũng như thực hiện nhiều chiến lược nuôi dạy nhất. Cuộc sống của bạn được xây dựng trên tất cả các loại lý thuyết mà cha mẹ tập hợp được nhằm đưa bạn vào khuôn khổ của một người hoàn hảo, biết chăm sóc, bảo vệ, quan tâm những người xung quanh... Vì thế không quá bất ngờ khi, dù còn nhỏ nhưng đôi khi bạn cũng được ví von như "ông/bà cụ non". Con thứKhông nguyên tắc và quyết đoán như con trưởng nhưng con thứ lại mang trong mình tính cách rất riêng - biết cân bằng, điều chỉnh cảm xúc của mình để làm vừa lòng tất cả mọi người. Không thể hoàn hảo như anh/chị mình nhưng lại khó có thể dễ thương như đứa em mới ra đời - con thứ trở nên linh hoạt và biết kết nối mọi người lại với nhau. Có lẽ chính bởi hay bị tủi thân, cảm thấy bị bỏ quên nên đã học cách đứng trên hai chân của mình và nghĩ cho chính mình. Dẫu vậy, con thứ mang trong mình một tham vọng lớn cùng ý chí thiết lập những mục tiêu lớn cho mình. Có thể họ hay gặp thất bại nhưng lại rất biết cách để đối mặt với khó khăn trong cuộc sống và làm mình trở nên mạnh mẽ hơn. Con útNhư một quy luật, con út (đặc biệt là con gái út) nhận được rất nhiều sự quan tâm và chú ý từ cha mẹ và anh chị em mình. Đó cũng là lý do khiến con út dễ ỷ lại, dựa dẫm và không độc lập. Tuy nhiên, trong sâu thẳm con người họ là niềm khát khao được thể hiện mình, sự tự tin nhằm vượt qua khỏi cái bóng vốn dĩ được cho là yếu ớt, dễ thương, con nít. Nếu quyết tâm, con út thường sẽ đạt được thành công lớn và khẳng định vị trí của mình trong lĩnh vực họ chọn. Họ cũng là những vận động viên ưu tú, nhạc sĩ xuất sắc hay nghệ sĩ tài năng nhất. Tính cách của con út hòa đồng, mặc dù thường bị cho là hơi vô trách nhiệm và trẻ con. Con mộtLà đứa con duy nhất và là trung tâm của mọi sự chú ý - hẳn bạn sẽ sở hữu một tính cách rất riêng - khá ích kỉ, đòi hỏi và luôn mong muốn được nuông chiều. Do được dồn sự tập trung chăm sóc từ bé nên những đứa trẻ con một thường nhút nhát, phụ thuộc và ỷ lại nhiều vào cha mẹ mình. Điều này dẫn tới việc bạn có một thời gian khó kết nối với bạn bè cùng độ tuổi, trừ khi cha mẹ bạn đã dùng nỗ lực kết nối bạn với những người anh em họ hoặc bạn bè thân. Không có chị em nên con một thường trở nên cầu toàn hơn, cũng như không hiểu được nghệ thuật chia sẻ, hợp tác. Dẫu vậy khi lớn lên, bạn có xu hướng trở thành một nhà lãnh đạo lớn. Thứ tự sinh ảnh hưởng đến tính cách nhưng liệu chúng có chi phối trí thông minh của bạn? Có khá nhiều ý kiến cho rằng thứ tự sinh có khả năng chi phối tính cách cũng như chỉ số IQ của bạn. Có người đồng tình nhưng cũng có người bác bỏ ý kiến trên. Các nhà khoa học thuộc Đại học Leipzig và Đại học Johannes Gutenberg Mainz (ở Đức) đã tiến hành 1 nghiên cứu hơn 20.000 người trưởng thành ở Hoa Kỳ, Anh và Đức. Trong nghiên cứu, họ so sánh trí thông minh của anh chị em trong gia đình và thứ tự sinh của họ qua các bài kiểm tra trong suốt thời gian dài. Họ phát hiện ra rằng, những đứa trẻ sinh đầu nói chung có kết quả bài kiểm tra trí thông minh cao hơn. Dẫu vậy, họ không tìm ra được câu trả lời về mối liên hệ giữa sự ổn định cảm xúc, trí tưởng tượng với thứ tự sinh trong gia đình. Mặc dù kết quả của những nghiên cứu này không thật sự chính xác hoàn toàn nhưng qua đó cũng giúp chúng ta hiểu hơn về những tác động nhất định, mối liên hệ giữa tính cách, trí thông minh và thứ bậc trong gia đình. Nhiều người thường nghĩ rằng những đứa con giữa thường mờ nhạt, thiệt thòi và không có gì nổi bật bởi con giữa không được chào đón mong chờ như con đầu, lại cũng không được cưng chiều như con út. Tuy nhiên, mọi người không biết được rằng thực tế đã chứng minh một điều khác, rằng con giữa là những đứa trẻ rất đặc biệt và thú vị.  Con giữa không được chào đón mong chờ như con đầu, lại cũng không được cưng chiều như con út (Ảnh minh họa). Thứ tự sinh định hình tính cách và vai trò của từng đứa trẻ trong một gia đìnhMặc dù những đứa trẻ đều lớn lên trong cùng một gia đình và môi trường nhưng chúng lại có những tính cách thực sự khác nhau. Nghe thì có vẻ kỳ lạ nhưng một nhà trị liệu tâm lý người Áo có tên Alfred Adler đã giải thích cho điều này. Trẻ trong cùng một nhà thường phải khiến bản thân khác biệt với anh chị em của mình để giành được sự chú ý của bố mẹ, vì vậy chúng bám vào một vai trò nhất định và do đó, có những đặc điểm tính cách riêng. Con cả là đứa trẻ duy nhất mà khi ra đời nhận được sự quan tâm trọn vẹn của bố mẹ nhưng đó cũng có thể là yếu tố khiến chúng mang nhiều kỳ vọng của bố mẹ nhất. Vì vậy, những đứa con cả thường rất chăm chỉ, vâng lời và có trách nhiệm nhất. Thứ tự sinh định hình tính cách và vai trò của từng đứa trẻ trong một gia đình (Ảnh minh họa). Không giống như những đứa trẻ lớn nhất, những đứa trẻ được sinh sau thường không coi bố mẹ là hình mẫu và có xu hướng trẻ con hơn. Vai trò của em út được quyết định bởi quyền được sinh ra sau cùng và những đứa trẻ này thường nhận được hầu hết sự chú ý và quan tâm của bố mẹ. Hơn nữa, bố mẹ cũng có xu hướng dễ tính hơn với những đứa trẻ nhỏ nhất và chúng cũng thường nhận được bất cứ thứ gì chúng muốn. Điều đó dẫn đến việc em út là người hướng ngoại nhưng cũng rất sáng tạo, thoải mái, và đôi khi hơi hư hỏng. Những đứa con giữa có tư tưởng rộng mở và phóng khoáng hơn so với con đầu, con útNhững đứa con giữa không có được sự mong chờ của bố mẹ như con đầu, cũng không nhận được nhiều quan tâm chăm sóc như con út và có thể cảm thấy bị bỏ quên. Việc ít được bố mẹ quan tâm hơn thường dẫn đến tình trạng con giữa kém tự tin hơn và cảm giác xa cách với gia đình hơn những anh chị em mình nhưng lại tự lập hơn. Khác với những đứa con đầu thích vâng lời và làm theo nguyên tắc hơn, những đứa con giữa dũng cảm và có xu hướng thích trải nghiệm và thử những điều mới mẻ hơn. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng con giữa còn có tư tưởng rộng mở và phóng khoáng hơn con đầu và con út. Do không có mối quan hệ gần gũi và thân thiết nhất với bố mẹ nên những đứa con giữa có xu hướng tìm kiếm những mối quan hệ thân thiết bên ngoài. Phải đứng giữa anh/chị đầu thích lãnh đạo và em út nghịch ngợm, con giữa học được khả năng có thể hòa đồng với những kiểu người khác nhau và trở thành những nhà đàm phán tuyệt vời. Vì thế nên đứa con giữa thường đóng vai trò là hòa giải viên tích cực, giúp giải quyết các mâu thuẫn trong gia đình. Kỹ năng đàm phán và hòa giải là một trong những kỹ năng hết sức cần thiết, giúp trẻ trở nên thành công và được yêu mến trong đời sống xã hội sau này. Những đứa con giữa vì thế cũng rất quảng giao và có nhiều bạn bè và thường là trung tâm của sự chú ý trong xã hội. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Tâm lý di truyền Hoa Kì cũng cho thấy những đứ con giữa làm tốt hơn trong các hoạt động hội nhóm so với con đầu và con út. Nhà nghiên cứu Katrin Schumann chỉ rõ "những đứa con giữa có khả năng có "cuộc sống xã hội mạnh mẽ và sự nghiệp hưng thịnh" hơn". Tuy nhiên, lý thuyết về thứ tự sinh của Adler không chỉ thu hút được nhiều sự quan tâm và thu hút được nhiều người theo dõi mà còn bị chỉ trích mạnh mẽ. Các nhà nghiên cứu nói rằng có quá nhiều yếu tố khác có thể đóng góp cho sự khác biệt trong tính cách như giới tính của những đứa trẻ và khoảng cách tuổi tác của chúng. Đây có thể là một góc nhìn thú vị để các bố mẹ tham khảo mà thôi. |
